Trong quy trình phát triển phần mềm, việc lập tài liệu yêu cầu đóng vai trò cực kỳ quan trọng để đảm bảo dự án được triển khai đúng hướng và đáp ứng nhu cầu của khách hàng. Tài liệu BRD (Business Requirements Document) và SRD (Software Requirements Document) là hai loại tài liệu không thể thiếu, mỗi loại mang một chức năng riêng. Vậy BRD và SRD là gì? Vai trò của chúng trong dự án phát triển phần mềm ra sao? Hãy cùng khám phá qua bài viết này.
1. Tài liệu BRD là gì?
BRD (Business Requirements Document) là tài liệu mô tả các yêu cầu từ góc độ kinh doanh. BRD được xây dựng để trả lời câu hỏi “Phần mềm này sẽ làm gì để giải quyết vấn đề kinh doanh?”. Đây là tài liệu mà khách hàng, Product Owner, và các bên liên quan sử dụng để đảm bảo sản phẩm đáp ứng đúng mục tiêu.
Nội dung chính trong BRD:
- Mục tiêu kinh doanh: Xác định lý do tại sao dự án cần thực hiện.
- Phạm vi dự án (Scope): Những gì phần mềm sẽ và không làm được.
- Mô tả chức năng tổng quan: Các chức năng chính của sản phẩm.
- Các yêu cầu nghiệp vụ (Business Requirements): Mô tả chi tiết các vấn đề cần giải quyết từ góc độ người dùng hoặc khách hàng.
Ví dụ BRD:
Khách hàng muốn một ứng dụng đặt vé xe trực tuyến. BRD sẽ bao gồm:
- Mục tiêu: Tăng hiệu quả quản lý đặt vé, giảm thời gian chờ của khách hàng.
- Phạm vi: Cho phép người dùng tìm chuyến xe, đặt vé, và thanh toán trực tuyến.
- Yêu cầu nghiệp vụ:
- Người dùng có thể xem lịch trình chuyến đi.
- Thanh toán qua thẻ hoặc ví điện tử.
- Nhận thông báo xác nhận đặt vé qua email.
2. Tài liệu SRD là gì?
SRD (Software Requirements Document) là tài liệu mô tả các yêu cầu từ góc độ kỹ thuật. SRD trả lời câu hỏi “Phần mềm sẽ được xây dựng như thế nào?”. Đây là tài liệu hướng dẫn chi tiết để đội phát triển triển khai các yêu cầu đã được định nghĩa trong BRD.
Nội dung chính trong SRD:
- Yêu cầu chức năng (Functional Requirements): Mô tả cách hệ thống hoạt động, từng chức năng chi tiết.
- Yêu cầu phi chức năng (Non-functional Requirements): Hiệu suất, bảo mật, khả năng mở rộng, độ ổn định, v.v.
- Thiết kế hệ thống: Kiến trúc hệ thống, sơ đồ dữ liệu, API, giao diện người dùng (UI/UX).
- Ràng buộc kỹ thuật (Constraints): Hệ điều hành, phần cứng, công cụ phát triển.
Ví dụ SRD:
Ứng dụng đặt vé xe trực tuyến từ BRD ở trên sẽ có SRD với các chi tiết sau:
- Yêu cầu chức năng:
- Người dùng nhập điểm đi, điểm đến và ngày giờ để tìm chuyến xe.
- Hệ thống hiển thị danh sách chuyến đi phù hợp.
- Cho phép thanh toán qua thẻ Visa, MasterCard hoặc ví điện tử.
- Yêu cầu phi chức năng:
- Tốc độ xử lý tìm chuyến xe dưới 2 giây.
- Hệ thống hỗ trợ tối đa 10.000 người dùng cùng lúc.
- Thiết kế hệ thống:
- Sử dụng kiến trúc RESTful API để tích hợp hệ thống thanh toán.
- Thiết kế giao diện đơn giản, hỗ trợ đa ngôn ngữ.
3. Sự khác biệt giữa BRD và SRD
| Tiêu chí | BRD (Business Requirements Document) | SRD (Software Requirements Document) |
|---|---|---|
| Mục tiêu | Mô tả mục tiêu kinh doanh và yêu cầu nghiệp vụ. | Mô tả yêu cầu kỹ thuật để hiện thực hóa BRD. |
| Người sử dụng | Khách hàng, Product Owner, Quản lý dự án. | Đội phát triển, kỹ sư phần mềm, QA. |
| Chi tiết | Tổng quan, tập trung vào nhu cầu kinh doanh. | Chi tiết, tập trung vào cách xây dựng sản phẩm. |
| Kết quả | Xác định rõ sản phẩm cần làm gì. | Xác định rõ sản phẩm sẽ được làm như thế nào. |
4. Vai trò của BRD và SRD trong dự án phần mềm
Cả BRD và SRD đều đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo dự án phát triển phần mềm diễn ra suôn sẻ:
Vai trò của BRD:
- Giúp khách hàng và các bên liên quan hiểu rõ mục tiêu và phạm vi của dự án.
- Đảm bảo sản phẩm tập trung vào giải quyết vấn đề kinh doanh.
- Là cơ sở để đội ngũ phát triển hiểu rõ yêu cầu từ góc độ người dùng.
Vai trò của SRD:
- Giúp đội phát triển chuyển đổi các yêu cầu kinh doanh thành giải pháp kỹ thuật cụ thể.
- Đảm bảo phần mềm được xây dựng đúng yêu cầu và dễ bảo trì.
- Là tài liệu tham chiếu quan trọng trong suốt quá trình phát triển và kiểm thử.
5. Khi nào cần BRD, SRD hoặc cả hai?
Chỉ cần BRD:
- Dự án nhỏ, yêu cầu đơn giản và không cần chi tiết kỹ thuật.
- Ví dụ: Một ứng dụng ghi chú cá nhân với tính năng cơ bản.
Chỉ cần SRD:
- Dự án kỹ thuật phức tạp nhưng đã hiểu rõ yêu cầu từ khách hàng.
- Ví dụ: Nâng cấp hệ thống hiện có với yêu cầu kỹ thuật cụ thể.
Cần cả BRD và SRD:
- Dự án lớn hoặc phức tạp, với nhiều bên liên quan.
- Ví dụ: Xây dựng một nền tảng thương mại điện tử (e-commerce platform).
6. Kết luận
BRD và SRD không chỉ là các tài liệu quan trọng mà còn là cầu nối giữa khách hàng và đội phát triển trong mọi dự án phần mềm. BRD tập trung vào câu hỏi “Phần mềm này làm gì để mang lại giá trị?”, còn SRD trả lời “Phần mềm này sẽ được xây dựng như thế nào?”.
Khi hiểu rõ vai trò và sự khác biệt giữa BRD và SRD, bạn sẽ dễ dàng triển khai dự án một cách hiệu quả, đảm bảo đáp ứng đúng nhu cầu khách hàng và đạt được mục tiêu kinh doanh.
